Page 142 - AYA YAYINCILIK 8. Sınıf 24 Deneme Sınavı Türkçe

8. Sınıf Türkçe Deneme Sınavı - 21

8.
“1700’lü yıllarda insan ömrü ortalama 30 yılken günümüzde 70 ve yukarısına nasıl çıktı?” Bu soruya cevap olarak çoğu insa-
nın aklına ilk olarak “modern tıp” gelebilir. Gerçekten de modern tıbbın gelişmesi insan ömrünün uzamasına katkı yapmıştır
fakat ortalama ömrü iki katından fazlasına çıkaracak kadar değil! Modern tıp insan ömrünün beş veya altı yıl uzamasına katkı
yapmıştır. Peki, insan ömrünü uzatan diğer etmenler nelerdir?
Modern tuvalet ve kanalizasyon sistemi, insan ömrüne ortalama 15 ila 20 yıllık bir katkı sundu. İnsanlar es-
kiden tuvalet ihtiyaçlarını hijyenik olmayan koşullarda giderdiği için hastalıklar çok hızlı yayılırdı. Günümüzde
bir şehirde deprem olsa ve kanalizasyon sistemi tamamen çökse o şehirde depremin öldürdüğünden kat kat
fazla sayıda insan hastalıklar yüzünden ölebilir.
Bina içlerindeki ısıyı kontrol edebiliyor olmamız, insan ömrüne beş altı yıl ekledi. Orta Çağ’da kış mevsimi
sert geçince özellikle İskandinav ülkelerinde on binlerce insan soğuktan donarak hayatını kaybediyordu. Orta
Doğu ve Güney Amerika gibi yerlerde ise sıcaktan ölen binlerce insan vardı. Klima, kalorifer vb. araçların ge-
lişmesiyle bu sorun %99 oranında ortadan kalktı.
Sıcak suya ulaşım şehir hayatında daha kolay olduğu için el yıkama, diş fırçalama gibi alışkanlıklar daha
yaygınlaştı. Ayrıca insanlar daha sıklıkla duş almaya başladı. Tek başına bu bile ortalama insan ömrüne 5-10
yıl ekledi çünkü hastalıklara yakalanma riski düştü.
Savaşlar ve soykırımların azalması ile insan ömrünün ortalama uzunluğu arttı. Eskiden savaşlar, soykırımlar
daha yoğun yaşanıyordu. İki ülke savaştıktan sonra kazanan taraf, kaybeden ülkede her türlü katliamı yapı-
yordu. Eski çağlarda ölen insanların üçte birinin şiddet olayları sonucu öldüğü tahmin ediliyor. Bugün şiddet
olayları sonrası ölen insan oranı %1'in bile çok altında.

Tek eşliliğin yayılması ve akraba evliliklerinin azalması, insan ömrünü artırdı. Tek eşliliğin artması cinsel
yolla bulaşan hastalıkların azalmasında etkili olurken akraba evliliklerinin azalması, genetik çeşitliliği artırdı ve
genetik hastalıkların azalmasına katkı sunarak insan ömrünü uzattı.

Temizlik malzemeleri, insan ömrüne birkaç yıl kattı. Bulaşıkların sık yıkanması hastalıkların yayılma hızını
yavaşlattı. Çamaşırların sık yıkanması kişisel hijyeni artırdı. Bu da hastalıklara karşı vücut direncini artırdı.

Bütün bunları düşününce modern tıp ve ilaçlar ortalama insan ömrünü en fazla 5-6 yıl uzatabilmiş. Mesela 50 yıl önce beyin
kanseri olan biri ortalama 12 ay yaşayabiliyordu, bugün modern tıbbın tüm imkânlarıyla bu süre 16-17 aya çıkabiliyor. Son
300-400 yılda ortalama insan ömründe yaşanan 40-45 yıllık kazanımın neredeyse 35-40 yılı sırf modern hayatın kazandırdığı
konfordan ve hijyenik koşulların iyileşmesinden geliyor. Tıbbın insan ömrüne yaptığı en büyük katkı ise çocuklukta yapılan
koruyucu aşılar ve bu aşıların çocuk ölümlerini azaltması.

Bu metinden hareketle,
I. Modern tıp ortalama insan ömrünü uzatmaya sanıldığı kadar katkı sağlamamıştır.
II. Üç yüz yıl öncesine göre ortalama insan ömrü iki kattan fazla uzamıştır.
III. Modern tıbbın yerine alternatif tıp uygulamaları insan ömrünü uzatmada daha etkilidir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I. B) Yalnız III. C) I ve II. D) II ve III.

9. • Kişiye kendi işleri ve yakınlarının sorumlulukları ağır gelmez.
• Yakın çevresinden yardım alan kişiler günü gelince aynı yardımı yapmak zorundadır.
• Tehlikeleri gözde büyüterek işe girişmekte çekingen davrananlar amaçlarına ulaşamazlar.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu açıklamaların herhangi biriyle anlamca ilişkilendirilemez?
A) Borçtan korkan kapısını küçük açar. B) Öküze boynuzu yük olmaz.
C) Serçeden korkan darı ekmez. D) Komşu ekmeği komşuya borçtur.

4