Page 71 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Sınır Tanımayan Dil Bilgisi

ANLAMINA GÖRE CÜMLE TÜRLERİ
3914

1. Yüklemde bildirilen işin, durumun gerçekleştiği 3. Bazı cümleler biçimce olumlu anlamca olumsuz
cümleler olumlu, gerçekleşmediği cümleler ise olabilir. Bu cümlelerde yüklem olan sözcük her-
olumsuzdur. hangi bir olumsuzluk eki ya da sözcüğü almaz ama
cümle anlam bakımından olumsuz olur. Örneğin,
Bu bilgiye göre aşağıdaki cümlelerin hangisi
“Bu havada denize mi girilir?” cümlesi denize giril-
olumlu bir cümledir?
mez anlamı verdiği için olumsuz bir cümledir.
A) Dün akşam saat 20.35’te Akdeniz’de 6.7 bü-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu durumu
yüklüğünde bir deprem oldu.
örnekleyen bir kullanım vardır?
B) Geçen haftaki selde can kaybı yaşanmadı.
C) Spor salonunun koridorları çok sessizdi. A) Toplantıya yetişemeyeceğini şimdi mi söyledi?
D) Size verebileceğimiz küçücük bir parça bile B) Seninle tatile gidilmez mi hiç?
çıkmadı. C) O kadar emeğin karşılığı bu olmamalı.
D) Gece yarısı yola mı çıkılır?

2. Bazı cümleler biçimce olumsuz olabilir. Yüklemi 4. Cevap gerektiren cümlelere soru cümlesi denir.
isim olan cümleler -sız / -siz / -suz / -süz ekleriyle Yalnız bazı cümleler soru cümlesi gibi görünse de
ya da yok ve değil sözcükleriyle, yüklemi fiil olan cevap gerektirmez. Bu cümleler sözde soru cümle-
cümleler -ma / -me, -maz / -mez ekleriyle ve değil leridir. Örneğin, “Karşıdan gelen kim?” soru cüm-
sözcüğüyle biçimce olumsuz yapılabilir. Ama bi- lesidir ve cevap verilebilir. “Tüm şekerleri ben mi
çimce olumsuz olan cümleler her zaman anlamı- yemişim?” cümlesi ise cevap gerektirmeyen sözde
na göre de olumsuz olmayabilir. Örneğin, “Onun soru cümlesidir.
yaptıklarını ailesine söylediğim için vicdanımdan
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söz-
korkmuyor değilim.” cümlesinde hem olumsuzluk
de soru cümlesidir?
eki hem değil olumsuzluk edatı olmasına rağmen
cümle anlamına göre olumludur. “korkmuyor deği- A) Dostunun sırrını başkasına niçin anlattın?
lim” sözünden korkuyorum anlamı çıkar ve bu söz- B) Sen beni ziyarete gelirsin de ben seni gezdir-
cükte korkma işi gerçekleştiği için cümle anlamına mez miyim?
göre olumludur. C) Söylediklerinizin istatistiklerle karşılaştırıldı-
ğında doğruluk payı nedir?
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi bi-
D) Verdiğim siparişlerin ne zaman teslim edilece-
çimce olumsuz anlamca olumlu bir cümle de-
ğini söyler misiniz?
ğildir?
A) Senin anlattıkların hakkında bilgisi yok değil.
B) Sen yaparsın da ben yemez miyim annem!
C) Elde avuçta hiçbir şey kalmadı.
D) Şu sıralar ders çalışmıyor değil.

70