Page 45 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Türkçe Pragraf Bilgisi

5. 1. Metin 7. Bazı metinler okurun bilgilendirilmesi amacıyla yazı-
Güneş bir yıldızdır. Aralarında Dünya'nın da olduğu lır ve metinlerde nesnellik hâkimdir.
sekiz gezegenle birlikte bilim insanlarının artık "cüce Aşağıdaki metinlerin hangisi bu durumu örnek-
gezegen" saydıkları Plüton, Güneş'in çevresinde do- lemez?
lanır. Bunların hepsi bir arada Güneş sistemini oluş- A) Yıldırım, bir çeşit statik elektriktir. Yıldırımlar fırtı-
turur.
na sırasında bulutların içindeki su moleküllerinin
2. Metin birbirine çarpması veya sürtünmesiyle oluşur.
Dünya, Güneş'e en yakın üçüncü gezegendir. İnsan- B) Elektrik santrallerinde jeneratör denilen makine-
ların, hayvanların ve bitkilerin yaşadığını bildiğimiz ler; benzin, kömür ya da gazdan alınan enerjiyi
tek gezegen Dünya'dır. Daha küçük bir taş küre olan elektriğe dönüştürür. Bir tür depolama görevi
Ay, Dünya'nın çevresinde dolanır. üstlenir.
C) Statik elektrik, bazı cisimlerde, cisimlerin birbiri-
Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yön-
lerinden biridir? ne sürtünmesiyle ortaya çıkan bir enerji biçimi-
dir. Statik elektrik cisimleri birbirine yapıştırabilir.
A) Öznel anlatımlar hâkimdir. D) Bu yaz tatilinde siz de atlayın bisikletinize Türki-
B) Hayalî ögelere yer verilmiştir. ye'yi tura başlayın. Hiç baraj gördünüz mü? Ce-
C) Bilgilendirme amacıyla yazılmışlardır. vabınız "Hayır." ise ne duruyorsunuz? Öğrenin
elektrik nasıl üretiliyor.
D) Doğa, izlenimsel bakışla ele alınmıştır.
Çözüm
Çözüm
Çözüm
Çözüm İlk üç seçenekte kişiden kişiye göre değişmeyen yargıla-
Metinlerde kanıtlanabilir yargılar, kesinliği olan bilgiler ger- rın yer aldığı metinler verilmişken "D" seçeneğinde sohbet
çekçi bir yaklaşımla ele alınmıştır. Doğanın izlenimsel an- havası içeren bir metin söz konusudur. Bir konuda okurun
latımı söz konusu olmayıp Güneş ve Güneş sistemi ile ilgili bilgilendirilmesi amacı güdülmemiştir. Bu sebeple "D" se-
bilimsel bilgiler aktarılmıştır. Bu sebeple her iki metinde de çeneği doğru yanıttır.
bilgilendirme amacı ortak olduğundan yanıt "C" seçeneğidir.
8. • Bilgi verme amacı taşıması
6. 1. Dörtlük
• Ses konusundan bahsedilmesi
Çağlayarak o bahçeden o bağa
• Tanımlama yapılması
Hayat verir, kuvvet verir toprağa • Düşüncenin yönünü değiştiren sözcük kullanıl-
İrenk verir çiçeklere yaprağa ması
Nebatı toprağa bağlayan sular Aşağıdaki metinlerin hangisi bu niteliklerin ta-

2. Dörtlük mamını örneklendirir?
İnsanoğlu suyu koymaz hâline A) Ses bir enerji biçimidir. Havanın, sıvıların ve
Setler çeker, baraj yapar yoluna katıların içinden iletilebilir. Ancak boşluktan ileti-
lemez. İleri geri hareketlerin doğurduğu titreşim-
Bunca santraller almış eline
lerden oluşur.
Her bir ihtiyacı sağlayan sular B) Hızlı ses titreşimleri, tiz (ince) sesleri çıkarır. Ya-
Aşağıdakilerden hangisi verilen dörtlüklerin or- vaş ses titreşimleri ise kalın ve tok seslerdir. Bir
tak yönlerinden biri değildir? sesin kalın ve tiz oluşu sesin frekansıyla ilgilidir.
Frekans perde ismiyle de anılır.
A) Ahenkli söyleyişe sahip olmaları
C) Filler çok kalın sesler çıkarır. İnsanlar bu sesleri
B) Yalın bir dille anlatılmaları duyamazlar. Çünkü frekansı düşük sesler çok
C) Sulardan bahsetmeleri narindir.
D) Sosyal eleştiriye yer vermeleri D) Bir çiftçinin ıslığı çok tiz bir ses çıkarır. Yüksek
Çözüm
Çözüm frekanstadır. Bu sesi insanlar duymayabilir ama
köpekler duyar.
Dörtlüklerde kafi ye birimi, dize sonlarında ses benzerlikleri
Çözüm
Çözüm
müzikal söyleyişin olduğunu gösterir. Yabancı sözcükler ağır-
"A" seçeneğinde, soru öncülünde belirtilen niteliklerin ta-
lıkta olmayıp soyut konular işlenmemiştir. Yalnız "İnsanoğlu
mamı örneklendirilmiştir. Sesle ilgili bilgi veren bu metin-
suyu komaz hâline." sözüyle sosyal eleştiri yapılmış olup bu
de ilk cümle tanımlamayı, "ancak" ise düşüncenin yönünü
durum sadece 2. metinle ilgilidir. Sosyal eleştiri her iki metin
değiştiren sözcük kullanıldığını göstermektedir. Bu sebeple
için ortak bir yön olmadığından "D" seçeneği doğru yanıttır. yanıt "A" seçeneğidir.
44