Page 225 - ATA YAYINCILIK 8. sinif Turkce soru dunyasi

2 TÜRKÇE Metin Türleri
Test

7. Aşağıda bazı yazı türleri ve bu yazı türlerinin örneklendiği metinler verilmiştir.

YAZI TÜRLERİ

Deneme Makale Sohbet Eleştiri

I II III IV

METİNLER

Yazma yeteneği olanlar insanı ve toplumu ilgilendiren her konuyu kendince ve özgürce yazmalı. Başkalarıyla et-
tiği sohbete bir ara vermeli ve biraz da kendisiyle konuşmalı, hayal ülkesinde kurguladıklarını samimiyetle kâğı-
da dökmeli. Hislerini ve akıl süzgecinden geçirdiklerini dökerken "Birileri yazdıklarımdan ötürü beni hor görür
mü?" endişesi içerisinde olmamalı. TÜRKÇE

Test
Uzay boşluğu der geçeriz ama uzay tamamen boş değildir. Sert ve tehlikeli bir ortamdır. Güneş patlamalarının fış-
kırttığı elektron ve protonlardan başka, "kozmik ışınlar" diye tabir edilen, uzayın derinliklerinden gelen, çok yük-
sek enerjiye sahip parçacıklar doldurur uzayı. "Işın" kelimesi ışığı çağrıştırsa da kozmik ışınlar elektromanyetik ışı-
ma değildir. Yüzde doksan oranında proton, yüzde dokuz oranında alfa parçacığı (helyum çekirdeği), yüzde bir
oranında ise elektronlardan ve helyumdan ağır atomların çekirdeklerinden oluşur.

Konuşurken söze başladığınız sırada karşınızdakinin kaşlarını çattığını, asık bir suratla sizi dinlediğini görürseniz
konuşmak hevesiniz kırılır. Lafı kısa kesip bu tatsız sohbeti bir an önce bitirmeye bakarsınız. Bir de karşınızdaki-
nin sizi güler yüzle dinlediğini, hatta araya biraz da tatlı söz karıştırarak sohbete renk verdiğini görecek olsanız
konuştukça konuşacağınız gelir.

Numaralanmış yazı türleri ile metinler eşleştirildiğinde hangisi dışta kalır?
A) I B) II C) III D) IV

8.
✓ Öykü (hikâye), gerçek veya tasarlanmış olayların yer, zaman ve kişi ögelerine bağlı kalınarak anlatıldığı düzya-
zı türüdür.
✓ Eleştiri, bir kişi, eser ya da konuyu doğru ve yanlışlarını göstererek anlatmak amacıyla yazılan kısa metinlerdir.
✓ Gezi yazısı, gezilip görülen yerlerle ilgili izlenimlerin ilgi çekici bir şekilde anlatıldığı yazılardır.
✓ Deneme, bir yazarın herhangi bir konuda kesin yargılara varmadan kişisel düşüncelerini kendisiyle konuşuyor-
muş havası taşıyan bir üslupla kaleme aldığı yazılardır.

Bu bilgilere göre, aşağıdaki metinlerden hangisi, sonunda yay ayraç içinde verilen türe örnek gösterilemez?
A) Yoğun geçen bir yılın sonunda iş yerinden yirmi günlük izin almış ve buraya, bu şirin tatil beldesine gelmişti. İlk gü-
nün gecesi erkenden uyumuş, sabah erkenden uyanmıştı. (Öykü)
B) Gerçeğe daha yakın yazabilirdi bu öyküyü. Uçuk karakterler, hayal ötesi varlıklar daha çok masal havası katmış. Yer
yer kuruluktan kurtarabildiği üslubunu bütün esere yansıtsaydı daha iyi olurdu kanaatindeyim. (Eleştiri)
C) Henüz yedi sekiz yaşlarındaydım o zamanlar. Evde odun bitmişti, yakacak başka bir şey de kalmamıştı. Babam,
uzunca bir kararsızlıktan sonra ormana gidip odun getirmeye karar vermişti. (Gezi yazısı)
D) Benim dilimden konuşmayan beni ne kadar anlar? Çektiğimi çekmeyen, duygusallıkta benimle güreşemeyen, sevinme
sebeplerimin kıyısından geçemeyen nasıl olur da “Kardeşlik türküsünü beraber söyleyelim.” der? (Deneme)

225 8. SINIF