Page 92 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Sınır Tanımayan Dil Bilgisi

ANLATIM BOZUKLUKLARI - 1

3. Türkçede özne olarak kullanılan bazı sözcükler 4. Bağlaçların cümlenin anlamına uygun kullanılma-
olumlu, bazı sözcükler ise olumsuz anlam taşır. ması anlatım bozukluğuna neden olur. Örneğin,
Cümlede özne ve yüklemin olumluluk ve olumsuz- “Sizin söylediklerinize ben de katılıyorum çünkü
luk bakımından uyumlu olması gerekir. Özne olum- komisyondaki diğer üyeler bizimle aynı fikirde de-
lu ise yüklem olumlu, özne olumsuz ise yüklem ğil.” cümlesinde bağlacın yanlış kullanılması an-
olumsuzdur. latım bozukluğuna neden olmuştur. Cümle “Sizin
söylediklerinize ben de katılıyorum lakin komisyon-
Örneğin, “Herkes yıl sonu ödül törenini konuşur
daki diğer üyeler bizimle aynı fikirde değil.” şeklin-
ama ödül almak için uğraşmaz.” Birinci cümlede
de düzeltilirse cümledeki anlatım bozukluğu gide-
herkes olumlu bir öznedir ve yüklem de olumlu-
rilmiş olur.
dur. Yalnız ikinci cümlede uğraşmaz olumsuz bir
yüklemdir, bu nedenle ikinci cümleye olumsuz bir Bu bilgiye göre aşağıdakilerin hangisinde bağ-
öznenin getirilmesi gerekmektedir. Cümle “Herkes laç yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bo-
yıl sonu ödül törenini konuşur ama hiç kimse ödül zukluğu vardır?
almak için uğraşmaz.” şeklinde düzeltilirse cümle-
A) Bağ evini arılar istila etmişti çünkü kardeşim
deki anlatım bozukluğu giderilmiş olur.
baklava tepsisini camın önüne çıkarmıştı.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerin hangisinde öz- B) Sorular zor değildi yalnız birkaç soruda takıl-
ne-yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanan bir dım.
anlatım bozukluğu vardır? C) Onu sizden daha iyi tanıyorum fakat onunla
Ağrı’da beş yıl aynı köyde öğretmenlik yaptık.
A) Bu toplantıda herkes o projeden bahsediyor, o
D) Bu dağ köyünde sizi soran da merak eden de
projeye odaklanmış.
çok olmaz.
B) Herkes onun yapacağı konuşmaya kilitlenmiş-
ti, ellerinin titrediğini fark etmedi.
C) Kimse bu ürünleri almasın, ürünlere elini bile
sürmesin.
D) Balıkların hepsi çok tazeydi, sabah tutulmuştu
çünkü.

91