Page 49 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Sınır Tanımayan Dil Bilgisi

NESNESİNE GÖRE FİİL ÇATISI
3906

1. Cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen öge nes- 3. I. İlkbaharın gelmesiyle çiçekler rengârenk açtı.
nedir. “Çiftçiler, ekim zamanı tarlalarını hazırlıyor.” II. Balık sevdasına sandalla kıyıdan 5 km açılmış.
cümlesinde “tarlalarını” sözcüğü cümlenin nesnesi
III. Doğum gününde gelen hediyeleri gösterdi.
görevinde kullanılmıştır. Nesne alabilen fiiller ge-
çişli, nesne alamayan fiiller ise geçişsizdir. Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangisi
ya da hangileri geçişlidir?
Bu bilgiye göre aşağıdaki cümlelerin hangisin-
de geçişsiz bir fiil vardır? A) Yalnız I. B) Yalnız III.
C) I ve II. D) I ve III.
A) Sekreterine yarınki konuşmasının detaylarını
yazdırdı.
B) Öğretmen, İstiklal Marşı’nın ilk iki kıtasını öğ-
rencilerine okuttu.
C) Okul aile birliği toplantısında okulun acil ihti-
yaçları gündeme getirildi.
D) Bahçesine yirmi ceviz, on tane de kayısı fidanı
dikti.

4. Öğretmen çatı konusunu işledikten sonra öğrenci-
leriyle bir oyun oynamıştır. Oyuna göre öğretmen
tahtaya dört cümle yazacaktır. I. cümle geçişli ise
iki adım ileri, geçişsiz ise bir adım geri gidilecek-
2. Nesne alabilen fiiller geçişlidir. Cümlenin geçişli
tir ve oyun cümle sayısına göre devam edecektir.
olabilmesi için nesnenin cümlenin içinde bulunma-
Doğru adım atamayan öğrenciler elenecektir.
sına da gerek yoktur. Örneğin, “Sizi dün akşam de-
niz kenarında görmüştüm.” cümlesinde “sizi” söz- Cümleler sırasıyla şu şekildedir:
cüğü nesne olarak kullanılmış ve cümle geçişlidir. I. Havaalanında fenalaşınca görevliler tarafın-
“Dün akşam deniz kenarında gördüm.” cümlesin- dan revire alındı.
de ise nesne kullanılmamış ama bu cümle nesne II. Kamyon araca çarpınca devrilen araçlar yolu
(onu) alabilir. Yani ikinci örnekteki fiil de geçişlidir. trafiğe kapattı.
III. On yıldır çalıştığı iş yerinden küçücük bir hata
Bu bilgiye göre aşağıdaki cümlelerin hangi-
yüzünde kovuldu.
sinde fiil nesne alabilmesine rağmen cümlede
IV. Yurt dışında yüksek lisans yapmak için para
nesne kullanılmamıştır?
biriktirmiş.
A) Teknik direktör ilk hatası olduğu için futbolcu- Bu bilgilere göre tüm cümlelerin çatılarını doğ-
sunu bağışladı.
ru bulan bir öğrencinin IV. cümleden sonra baş-
B) Ambulansın siren sesini duyunca kenara çekti. langıç çizgisine göre attığı adım aşağıdakilerin
C) Gece geç yatmasına rağmen sabah erkenden hangisinde doğru verilmiştir?
kalktı.
D) İskeleden yavaş yavaş ayrılan Pendik feribotu- A) 1 adım ileri B) 1 adım geri
nu izliyordu. C) 2 adım ileri D) 2 adım geri

48