Page 223 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

BASİT MAKİNELER
h L
h L F
F P
P (Yük)
(Yük) BASİT MAKİNELER - 2

• Eğik düzlemin boyu arttıkça uygulanan kuvvet azalır, kuvvet kazancı artar.
• Eğik düzlemin yüksekliği azaldıkça kuvvet kazancı artar.
Eğik düzlemin boyu arttıkça eğim
azalır.
Eğim azalırsa kuvvet kazancı ar-
tar.
Günlük hayatta karşılaşılan örnek-
P P ler; kaydırak, engelli rampası, mer-
P P
45° 30° diven, kaykay pisti, virajlı yol gibi.
45° 30°
Eğim az, kuvvet kazancı çok.
Eğim çok, kuvvet kazancı az.

Kaldıraç; destek noktası adı verilen, sabit bir nokta etrafında dönebilen, düz bir çubuktan oluşan basit makinedir. Yükün destek nokta-
sına olan uzaklığına yük kolu, kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu denir.
Çubuk ağırlığının önemsenmediği aşağıdaki kaldıraç sistemi Şekil-1'deki gibi dengede iken Şekil-2 ve Şekil-3'te denge bozulmuştur.

Kuvvet
Kuvvet Kuvvet
Yük
Yük Yük

Şekil-1 Kuvvet Şekil-2 Şekil-3
Kuvvet Kuvvet
Yük
Bir öğrenci kurduğu kaldıraç sisteminde kuvvet ve yükün miktarını değiştirmeden sadece yerlerini değiştiriyor ve sistemin dengesi
Şekil-2 ve Şekil-3'teki gibi bozuluyor. Yük Yük

Buna göre, öğrenci Şekil-2 ve Şekil-3’de sistemlerin dengeye getirilebilmesi için
I. Yük kolu uzadıkça yükü dengeleyen kuvvetin artırılması gerekir.
Şekil-1 Şekil-2 Şekil-3
II. Yük miktarı arttıkça yükü dengeleyen kuvvetin arttırılması gerekir.
III. Kuvvet kolu kısaldıkça yükü dengeleyen kuvvetin arttırılması gerekir.
Kuvvet
ifadelerinden hangilerini yapması gerekir? Yük
A) Yalnız II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.

Kuvvet kolu Yük kolu

Kuvvet Şekil-1’de kuvvet kolu, yük kolundan büyük olduğu için kuvvet kazancı vardır. Uygulanan kuvvet
Yük
yükten küçüktür. Şekil-2’de yük kolu kuvvet kolundan büyük olduğu için kuvvetten kayıp vardır.
Kaldıracın dengede olabilmesi için kuvvetin arttırılması gerekir. Şekil-3’te kuvvet kolu yük kolun-
Kuvvet kolu Yük kolu dan küçüktür. Dolayısıyla kuvvetten kayıp vardır. Kaldıracın dengede olabilmesi için kuvvetin ar-
tırılması gerekir. Yük değişmediği için II. ifadedeki önerinin yapılması gerekmez.
Yanıt B

222