Page 46 - AYA YAYINCILIK 8. Sınıf 24 Deneme Sınavı Türkçe

8. Sınıf Türkçe Deneme Sınavı - 6

12. Bir cümlenin oluşturulmasında çekimli bir fiile ya da ek 14. Çatı; fiil kök veya gövdesinin, sözlük anlamında herhangi
eylem almış bir isme ihtiyaç vardır. Bu sözcük, dilimizde bir değişikliğe uğramadan, fiilden fiil yapan belirli bazı ekler-
genelde sonda bulunur. Her dilde olduğu gibi Türkçede de le genişletilerek cümledeki özne ve nesne ile olan bağlan-
cümle içerisinde yer alan unsurların dizilişi, bir düzen içeri- tısında uğradığı durum değişikliğidir. Demek oluyor ki çatı
sinde gerçekleşmektedir. Bu diziliş Türk mantığının ürettiği kategorisinde, fiil kök ve gövdesindeki esas anlam sabit kal-
cümle yapısını oluşturur. Cümle yapısında da çeşitli ögeler makta; çatı eki fiile yalnızca bir gramer görevi yüklemekte-
ve cümleyi oluşturan bu ögelerin birbirinden farklı görevle- dir. Söz gelişi, "yap-" fiilini bir çatı eki ile genişleterek "yapıl-"
ri vardır. Ögeler çekimli fiilin ya da ek eylem almış ismin biçimine soktuğumuzda "yapmak" anlamı değişmez. Fakat
gösterdiği işi, oluşu, durumu yapan olabilir veya doğrudan bu fiile, yapma işinin bilinmeyen bir başkası tarafından ger-
doğruya hareketin kendisidir. Hareketi, oluşu veya durumu çekleştirildiğini (Bina yapıldı.) belirten bir edilgenlik özelliği
gösteren bu ögeye de yüklem denir. Yüklem bir kelimeden katılmış olur. Çatı ekleri; fiil kök ve gövdelerinden sonra, fiil
oluşabileceği gibi kelime grubundan da oluşabilir, cümlede- çekim eklerinden önce yer alır.
ki yargıyı üzerinde bulunduran ögedir, cümlenin esas unsu- Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde edil-
rudur. Bu yüzden yüklem tek başına bir cümle olabilir.
gen çatılı bir fiil kullanılmamıştır?
Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisi sadece yük- A) Mahalledeki tüm gençlerin adları listeye yazıldı.
lemden oluşmaktadır?
B) Meclis oylamasından sonra teklif yasalaştı.
A) Sağına soluna bakmadan topun peşinden koşan çocuk C) Bütün sokaklar tuzlu suyla tek tek yıkandı.
düştü.
D) Aranan suçlu sadece üç gün içinde bulundu.
B) Yemi gören balıklar, hemen suyun yüzeyine çıktı.
C) Sonbaharın kışa döndüğü, az güneşli, esintili, kasvetli
bir gündü.
D) Deney için gerekli olan tüm araçları bir araya topladık.

13. İşteş çatı; bir eylemin, işin birden fazla kişi tarafından kar- 15. I. Her bir katmandaki nöronlar kendisinden bir önceki ve
şılıklı ya da toplu olarak hep birlikte yapıldığını gösterir. bir sonraki katmandaki nöronla karmaşık biçimde bağ-
Örneğin “Çocuklar oynarken çarpıştılar.” cümlesinde “çar- lantılıdır.
pışmak” eylemi en az iki çocuk tarafından karşılıklı yapıl- II. Her bir nöronun bilgiyi işleme biçimi öğrenme süreci sı-
mıştır. “Fıkraya bütün öğrenciler gülüştüler.” cümlesinde ise rasında şekillenir.
“gülüşmek” eylemi en az iki öğrenci tarafından birlikte yapıl- III. Bir katmandaki nöronlar bir önceki katmandaki nöron-
mıştır.
lardan gelen bilgiyi işler, bulduğu sonucu bir sonraki
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde katmandaki belirli nöronlara iletir.
eylem karşılıklı ya da birlikte yapılmamıştır? IV. Derin sinir ağları, katmanlar hâlinde organize olmuş di-

A) Yarınki sınav için gece gündüz çalıştım. jital nöronlardan oluşur.
B) Onunla dün kütüphanede buluştuk. Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir metin oluşturul-
C) Anneyle oğlu gözyaşlarıyla vedalaştılar. duğunda doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?
D) Komşunun torunları bahçede koşuşuyor. A) III - I - IV - II B) III - IV - II - I
C) IV - I - III - II D) IV - III - II - I

4