Page 68 - ATA YAYINCILIK 4. Sınıf Fasikül Fen Bilimleri

Hacim

Maddelerin uzayda kapladığı yere hacim denir.
Maddelerin hacimleri; katı, sıvı veya gaz hâlde bulunma durum-

larına göre farklı yöntemlerle bulunur.

Gazlar, bulundukları kabın şeklini alır ve bulundukları ortama ya-
yılırlar. Bu yüzden de belirli hacimleri yoktur.

Sıvıların hacimlerini ölçmek için dereceli kap ya da dereceli silindir kul-
400 mL
lanılır. Sıvılar konuldukları kabın şeklini aldıkları için kapta kapladıkları yer,
300 mL
200 mL
ölçeklendirilmiş kapta işaretlenerek sıvının hacmi belirlenir.
100 mL

Sıvı ölçme birimi litre (L) ve mililitre (mL) ile ifade edilir. Litre ve mililitre birbirine dönüştürüle-
bilir.

1L = 1000 mL’dir. 500 mL = yarım L’dir.

Şekli düzgün olmayan katı bir maddenin hacmini doğrudan dereceli kaplara koyup ölçemeyiz.
Katı maddeler sıvılar gibi konuldukları kabın şeklini almazlar.

İçinde belli miktarda sıvı olan dereceli kaba, katı bir madde atıldığında sıvı seviyesi yükselir.

Bu yükselme miktarı katı maddenin hacmini verir.
1. şekil 2. şekil

400 mL 400 mL

300 mL 300 mL
Sıvının ilk
200 mL hacmi 300 mL Taş 200 mL Sıvının katı madde
100 mL 100 mL eklendikten sonraki
hacmi 400 mL

Yukarıdaki deneyi incelediğimizde taşın hacminin 100 mL olduğunu görürüz.

Kütlesi ve hacmi olan bütün varlıklara madde denir. Işık, ısı, gölge gibi olguların varlığını

duyu organlarımızla anlayabiliriz. Ancak bu olguların kütle ve hacimleri olmadığı için ışık, ısı
ve gölge madde değildir.

6