Page 72 - ATA YAYINCILIK 4. Sınıf Çıtır Çıtır Fen Bilimleri Çalışma Kitabım

Ad Soyad : ........................................................
MADDENİN ÖZELLİKLERİ

Saf Madde ve Karışım

Çevremizde gördüğümüz varlıklardan bazıları tek bir maddeden oluşurken bazıları ise
birden fazla maddeden oluşur. Altın, demir, su, tuz, karbondioksit gibi tek bir maddeden oluşan
varlıklara saf madde denir. Hava, toprak, ayran, çay gibi yapısında birden fazla madde bulun-
duran varlıklara ise karışım (saf olmayan madde) denir. Karışımı oluşturan maddeler özellikle-
rini kaybetmezler. Örneğin yediğimiz salata farklı besin maddelerinden oluşan bir karışımdır.
Salatayı yerken tuzu, limonun suyunu görmesek de tatlarını hissederiz. Karışımı oluşturan
maddeleri çeşitli yöntemler kullanarak ayrıştırabiliriz. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:

Süzme: Katı - sıvı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için kullanılan
bir yöntemdir. Fritözdeki patates kızartmalarını yağdan veya haşladığımız
besinleri sudan ayırmak için süzme yöntemini kullanırız.

Eleme: Büyüklükleri farklı olan katı maddelerden oluşmuş karışımları ayır-
mak için kullanılan bir yöntemdir. Unun içindeki yabancı maddeleri ya da
inşaatlarda kum ve çakıl karışımını ayırmak için eleme yöntemi kullanılır.

Mıknatısla Ayırma: Karışımı oluşturan maddelerden birinin demir, nikel,
kobalt gibi mıknatıs tarafından çekilme özelliği var ise bu maddeleri diğerle-
rinden ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Demir tozu - kum karışımında
demir tozlarını mıknatıs yardımıyla çekerek kumdan ayırabiliriz.

Karışımların Ayrılmasının
Ekonomik Değeri

Ev, okul, iş yeri, fabrika, hastane ve çift-
liklerden her gün bir sürü çöp çıkar. Yaşadığımız
sürece katı atık ortaya çıkarırız. Ancak doğa ve
çevre için ne kadar az atık çıkarırsak o kadar
iyidir. Atıkların dönüştürülerek tekrar üretim süre-
cine dâhil edilmesine geri dönüşüm denir. Katı
atıkların ayrıştırılmasının hem doğaya hem de
ülke ekonomisine ciddi katkıları vardır. Kâğıt, kar-
ton, cam, plastik, metal ve pil geri dönüştürülebilir
atıklardan bazılarıdır.

70 71