Page 66 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

DNA VE GENETİK KOD

ADAPTASYON (ÇEVREYE UYUM)

Canlıların yaşama ve üreme şansını arttırmak için geliştirdikleri özelliklerle ortama uyum sağlamasına adaptasyon denir.
• Adaptasyonlar kalıtsaldır.

Aynı ortamda yaşayan farklı türdeki canlılar benzer adaptasyonlara sahiptir: Kutup ayısı
ve kutup tilkisinin kulaklarının küçük, post renklerinin benzer olması vb.

Farklı ortamda yaşayan aynı türdeki canlılar farklı adaptasyonlara sahiptir: Kutup ve çöl
tilkisinin kulak büyüklüklerinin, post renklerinin farklı olması vb.

Diğer canlılardaki adaptasyonlara örnekler verelim:
• Kaktüslerin gövdesinde su depo etmesi ve iğne yapraklarının olması
• Nilüferin geniş yapraklarında hava boşluklarının bulunması
• Bukalemunun bulunduğu ortama göre renk değiştirmesi
• Kurbağaların dillerinin uzun ve yapışkan olması
• Zebraların çizgili bir görünüme sahip olması, örümceklerin ağ örmesi
• Develerin horgüçlerinde yağ depolaması, ayak tabanlarının geniş olması, kirpiklerinin uzun olması
• Fillerin kulaklarının büyük, hortumlarının uzun olması
• Deve kuşlarının hızlı koşabilmek için uzun ve güçlü bacaklarının olması

Canlıların hayatta kalabilmek için çevreleriyle ve birbirleriyle giriştikleri mücadele
sonucunda ortama uyum sağlayanların hayatta kalıp diğerlerinin ölmesi olayına
doğal seçilim denir.

• Doğal seçilim sonucunda güçlü olanlar hayatta kalırken zayıf canlılar ölür.
• Doğal seçilim sonucunda yeni nesiller uyum yeteneği gelişmiş güçlü canlılardan oluşur.
• Yırtıcı hayvanlardan kaçarken hızlı koşan geyiklerin hayatta kalması, koyu renkli ağaç gövdelerinde koyu renkli güve kelebeklerinin
hayatta kalıp açık renkli güve kelebeklerinin kuşlar tarafından avlanması doğal seçilime örnek verilebilir.

Aynı türdeki canlıların birbirinden farklı kalıtsal özelliklere sahip olmasına yani tür içi çeşitliliğe varyasyon
denir.
• Canlılarda çeşitli varyasyonlar oluşur. Bunlardan bazıları doğal seçilimle elenir. Geriye kalan canlılarda
adaptasyon görülür.
• İnsanların farklı ten rengi, göz rengi, kan grubuna sahip olması; kutup ve çöl tilkilerinin farklı özelliklerinin
olması varyasyona örnek verilebilir.

65