Page 323 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

Metal tel
Cam fanus
Yapraklar
Topuz (Metal)
(İletken)
Yalıtkan ayak
Metal tel
Cam fanus
Yapraklar
(İletken)
Yalıtkan ayak
ELEKTRİK YÜKLERİ VE Topuz (Metal)
ELEKTRİK ENERJİSİ – (-)
+ –
–
+ – ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER
–
• Negatif yüklü cisim iletken bir telle toprağa bağlanırsa cisimdeki fazla (–)
– (-) + (-) yükler toprağa geçer. Topraklama sonucunda cisim nötr olur.
+ – +
– – + • Pozitif yüklü bir cisim iletken bir telle toprağa bağlanırsa topraktan cisme (–)
+ – –
– + + yük geçer. Topraklama sonucunda cisim nötr hâle gelir.
• Topraklama can ve mal güvenliğimiz için önemlidir.
+ (-) Yıldırımsavar olarak da isimlendirilen paratonerler yıldırımdan korunmak için ya-
+ pılmıştır. Paratonerlerin bir ucu yüksek bir binanın üzerine yerleştirilir. Bu çubuk
– + –
+ iletken bir tel yardımıyla toprak altındaki metal plakaya bağlanır. Böylece, pa-
+ ratonerler sayesinde yıldırım düşmesi sonucu can ve mal kayıpları yaşanmaz.
• Elektrik tesisatlarında ve elektrikli cihazların fişlerinde topraklama yapılır.
• Ameliyathane ve laboratuvar gibi yerlerin zeminlerinin iletken madde ile
kaplanması, tankerlerin arkasına bir ucu yere değen zincir takılması, uçak-
ların tekerleklerinde ve gövdelerinde iletken madde bulunması topraklama-
ya örnektir.

Pozitif ve negatif yük sayısı eşit olan cisimler nötr cisimlerdir. Cisim üzerindeki fazla negatif yüklerin bir iletken yardımı ile toprağa ya
da topraktaki negatif yüklerin cisme aktarılmasına topraklama denir. Topraklama sonucunda cisimler nötr olur ve nötr cisimler arasında
etkileşim olmaz.

Aşağıda K ve L cisimlerinin yük durumları ve topraklanması verilmiştir.
K L

Yalıtkan ayak Yalıtkan ayak

Buna göre K ve L kürelerinin topraklanması süreci ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

A) Topraktan K cismine yük geçişi olmuştur.
B) L cisminden toprağa negatif yük geçmiştir.
C) Topraklama sonucunda K’nin toplam yük sayısı L’nin toplam yük sayısına eşittir.
D) Topraklama sonucunda K ile L küreleri birbirlerine itme veya çekme kuvveti uygulamazlar.

Topraklama sırasında cisim üzerindeki (+) yükler hareket etmez. Bu nedenle topraklama yapılırken K cismine topraktan (–) yük geçer.
(A şıkkı söylenebilir.) L cismi başlangıçta (–) yüklüdür topraklama sırasında fazla (–) yüklerini toprağa aktaracaktır. (B şıkkı söylenebilir.)
Topraklama bitince K cismi üzerindeki (+) ve (–) yük sayısı L cismininkinden fazla olacaktır. (C şıkkı söylenemez.) Topraklama sonu-
cunda K ve L küreleri nötr olacağı için birbirini itme ve çekme kuvveti uygulamaz. (D şıkkı söylenebilir.)

Yanıt C

322