Page 111 - ATA YAYINCILIK 6. Sinif Turkce Soru Dunyasi

1 TÜRKÇE Edat - Bağlaç

Test Ünlem

3765

1.
Tek başına anlamı olmayan, cümleye farklı anlam ilgileri kazandıran sözcüklere edat denir. Edatlar cümleden
çıkarıldığında cümlenin anlamı tamamıyla bozulur. Oysa bağlaçlar cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı
daralsa da tamamıyla bozulmaz.

 Fırtına çıkacak gibiydi, bir an önce buğday çuvallarını naylonla örtmeliydik.

 Arkadaşlar, bu işi yarına kadar bitirelim, aksi hâlde yandığımızın resmidir!

 Kardelen, benim için özel anlamlı bir çiçektir, mazisi kalbimde yaşar.

TÜRKÇE
 Her şey güzel gitti ancak son gün ortaya çıkan bu baş ağrısı beni perişan etti.
Test

Açıklamaya göre yukarıdaki cümlelerde , , , simgeleriyle gösterilen sözcüklerden hangisi edat
olarak kullanılmamıştır?

A) B) C) D)

2. Bağlaçlar, cümle içinde aynı görevde olan ya da anlamca birbiri ile ilgisi bulunan sözcükleri, sözcük gruplarını, anlam
bakımından birbiri ile ilgili cümleleri bağlayan sözcüklerdir. Tek başlarına kullanılmazlar fakat cümlede çeşitli anlam il-
gileri kurarlar.

Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç, cümleye “ısrar, inat” anlamı katmıştır?
A) Bizim yaramaz “Balon da balon!” diye tutturmaz mı?
B) Mademki geldiniz, o hâlde bir acı kahvemizi için!
C) “Karışma çocuğa, ister gelir ister gelmez!” diye gürledi.
D) Annem ile teyzemin acılarını toplasan Kafdağı’nı aşar.

3. “İle” sözcüğü hem bağlaç hem de edat olarak kullanılabilir. Benzer görevli sözcükleri bağlaması durumunda bağ-

laç, sözcükler arasında anlam ilgisi kurması hâlinde ise edat görevinde kullanılır. “Kavun ile karpuz yaz meyve-
lerindendir.” cümlesinde bağlaç görevinde kullanılmıştır. “Okula genelde bisiklet ile giderim.” cümlesinde ise
araç ilgisi kurmuş yani edat görevinde kullanılmıştır.

UYARI
“ile” yerine “ve” getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edat görevindedir. Bağlaç olan “ile” sözcüğü
cümleden çıkarıldığında yerine virgül de kullanılabilir, cümlenin anlamı bozulmaz. Oysa edat olan “ile”
cümleden çıkarılamaz, çıkarılması hâlinde cümlenin anlamı tamamen bozulur.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile” sözcüğü cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozul-
maz?

A) Olmaz ki ateş ile barut yan yana durur mu hiç?
B) Yüksek perdeden atılan bir kahkahayla irkildi.
C) Gözlerime bakarak “Öfkeyle kalkan, zararla oturur.” dedi.
D) Ayşe, yetmişine merdiven dayamış ninesiyle otururdu.

111 6. Sınıf