Page 40 - ATA YAYINCILIK 4. Sınıf Gıcır Gıcır Sosyal Bilgiler

Millî Mücadele Cepheleri

Doğu Cephesi

İtilaf Devletleri Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti
kurmak için harekete geçtiler. 1920 yılında Doğu Anadolu’yu işgal eden Ermenilere karşı sa-

vaşan, o günlerde tek düzenli birliğimiz, Kâzım Karabekir Paşa komutasındaki 15. Kolordu idi.

Kâzım Karabekir, Ermenileri bugünkü doğu sınırımızın ötesine attı. Bu cephedeki savaş 3 Aralık
1920’de yapılan Gümrü Antlaşması ile sona erdi. Bu antlaşma TBMM Hükûmetinin ulusla-

rarası alanda kazandığı ilk siyasi başarı olarak tarihe geçti.

Güney Cephesi
Güney illerimiz önce İngilizler, daha sonra Fransızların işgaline uğradı. Antep, Adana,

Maraş, Urfa’da Ermenilerle iş birliği yapan Fransızlara karşı Kuvayımilliye birlikleri mücadele

ederek işgalcileri topraklarımızdan çıkardı. Güney Cephesi’ndeki mücadeleler Sakarya Zaferi’ne
kadar devam etti. Zaferin ardından Fransızlar Güney Anadolu topraklarında tutunamaya-

caklarını anlayınca 20 Ekim 1921’de TBMM Hükûmeti ile Ankara Antlaşması’nı imzalayarak

işgali sonlandırdı. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Güney Cephesi’nde onurlu mücadeleleri için

Antep’e “Gazi”, Maraş’a “Kahraman”, Urfa’ya “Şanlı” unvanını verdi.
Batı Cephesi

15 Mayıs 1919’da Yunanların İzmir’e asker çıkarmasıyla Batı Cephesi açılmış oldu. Batı

Anadolu’daki Yunan ordusunun ilk ilerleyişini ilk zamanlarda Kuvayımilliye birlikleri durdurmaya
çalıştı. Daha sonra BMM tarafından Batı Cephesi Komutanlığı adıyla kurulan düzenli ordu

birlikleri mücadele etti. Batı Cephesi Komutanlığına önce Ali Fuat Paşa, daha sonra Albay İs-

met Bey atandı. Düzenli ordu birlikleri ilk başarılarını İnönü Savaşlarında kazandı. İnönü Savaş-

larından sonra Ankara’ya doğru yeniden hücum eden Yunan ordusu ile 23 Ağustos 1921’de
başlayıp 22 gün süren Sakarya Meydan Muharebesi Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandı.

Bu zafer nedeniyle TBMM tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya “Mareşal” rütbesi ve “Gazi”

unvanı verildi. Sakarya Zaferi’nden sonra düşmanı yurttan kesin olarak atmak için 26 Ağus-
tos 1922’de Yunan ordusuna taaruza geçildi. 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan

Muharebesi Yunan ordusunun ağır yenilgisiyle sonuçlandı. 9 Eylül 1922’de İzmir’e giren Türk

ordusu Boğazlar ve İstanbul’a yürüyüşe geçti. Bunun üzerine savaşı göze alamayan İtilaf
Devletleri, Türk Hükûmeti ile 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması’nı imzaladı. Bu

antlaşma ile işgal altındaki Boğazlar, İstanbul ve Doğu Trakya savaş yapılmadan kurtarıldı.

40