Page 49 - ATA YAYINCILIK 4. Sınıf Fasikül Fen Bilimleri

Rampada ilerleyen araç, yokuş çıkan insan yer çekimine karşı bir kuvvet uygular ve bu se-
beple yavaşlar. Yukarı doğru atılan top yavaşlayan hareket yapar. Yukarı doğru atılan topa, yokuş

çıkan insana ve rampada ilerleyen araca etki eden, kuvvetin yavaşlatıcı etkisidir.

Bir cisme uyguladığımız kuvvet, cismin hareketi yönündeyse cisim hızlanır; cismin

hareket yönüne ters yönde ise cisim yavaşlar.

Dünya’nın, üzerindeki cisimlere uyguladığı çekme kuvvetine yer çekimi kuvveti denir.

Kuvvetin Yön Değiştirici Etkisi

Hareket eden cisimler herhangi bir engelle karşılaştığında cismin
hareket yönü değişir. Örneğin hareketli top bir engele çarpınca topun

yönü değişir. Topa etki eden, kuvvetin yön değiştirici etkisidir.

Kuvvetin Şekil Değiştirici Etkisi

Kuvvet cisimlerin şekillerinde;
Vurma,

Germe,
Sıkma,

Bükme
yoluyla değişiklik yapar.

Cisimlerin şekillerinde oluşan değişiklik maddelere göre farklılık gösterir. Esnek olan cisimlere
uygulanan kuvvet ortadan kalktığında cisimler eski hâline döner. Lastik ve sünger esnek cisimlere
örnek olarak verilebilir.

Esnek olmayan cisimlere uygulanan kuvvet ortadan kalktığında cisimler eski hâline dönemez.
Bu cisimlerde kalıcı şekil değişikliği oluşur. Bakır tel, cam, oyun hamuru esnek olmayan cisimlere
örnek olarak verilebilir.
3