Page 35 - ATA YAYINCILIK 4.Sınıf Dil Bilgisi
P. 35
Yapım Ekleri
Eklendiği kelimelerin anlamını ve yapısını değiştiren eklere yapım ekleri denir.
“-cı, -lı, -lık, -gi, -siz” gibi ekler yapım ekleridir.
Yapım eki almış aşağıdaki kelimeleri inceleyelim.
şeker - ci , taş - lı , kömür - lük
Kök Yapım Kök Yapım Kök Yapım
eki eki eki
sev - gi , su - suz
Kök Yapım Kök Yapım
eki eki
Yapılarına göre kelimeler üçe ayrılır. Bunlar basit, türemiş ve birleşik kelimelerdir.
Basit Kelimeler
Yapım eki almamış ya da yalnızca çekim eki almış, başka bir kelimeyle birleşmemiş, anlamlı ola-
rak daha küçük parçalara ayrılamayan kelimelere basit kelimeler denir. Kalem, sandalye, ağaç ek
almamış basit kelimelerdir.
Aşağıdaki cümlelerde renkli yazılmış ekler, çekim ekidir. Bu ekler, kelimenin anlamını ve yapısını
değiştirmemiştir. Dolayısıyla bu ekleri alan kelimeler de basit kelimelerdir.
Benim sandalyem kırıldı.
Evimiz ağaçtan yapıldı.
Türemiş Kelimeler
Basit kelimelere yapım eklerinin gelmesiyle oluşan yeni anlamdaki kelimelere türemiş kelimeler
denir.
Kalem kelimesi “-lik” eki alarak anlam değiştirdi.
Kalem + lik Kalemlik Kelime, içine kalem konulan kutu anlamı kazandı.
Kalem + lik Kalemlik
Simit kelimesi “-çi” eki alarak anlam değiştirdi. Ke-
lime simit yapan veya satan kimse anlamı kazandı.
simit + çi Simitçi
simit + çi Simitçi
34
