Page 118 - ATA YAYINCILIK 4. Sınıf Çıtır Çıtır Fen Bilimleri Çalışma Kitabım

Ad Soyad : ........................................................
BASİT ELEKTRİK DEVRELERİ

Basit Elektrik Devreleri

Günlük hayatımızı kolaylaştıran araçların pek çoğu elektrikle çalışır. Bilgisayar, televizyon,
fırın, saç kurutma makinesi bu araçlara örnektir. Elektrikle çalışan her aracın içerisinde onun
çalışmasını sağlayan elektrik devresi bulunur. Elektrik kaynağından başlayıp, tekrar elektrik
kaynağında biten kesintisiz yola elektrik devresi denir. Devre, elektriğin takip ettiği yoldur. Basit
bir elektrik devresinde pil, ampul, bağlantı kablosu ve anahtar gibi devre elemanları bulunur.

Pil: Devreye elektrik enerjisi sağlar. "+" ve "-" olmak üzere iki kutbu
vardır. Kullanılacakları cihaza göre pillerin farklı modelleri bulunur.

Ampul: Elektrik enerjisini kullanarak ortama ışık veren devre elema-
nıdır. Devrede elektrik akışı sağlandığında ampulün içerisindeki tel
ısınarak kızarır ve etrafına ışık yayar.

Bağlantı Kablosu: Dış yüzeyi elektriği iletmeyen (yalıtkan) bir madde
ile kaplı, içi ise madenî bir telden oluşan devre elemanıdır. Görevi üre-
teçten çıkan elektrik enerjisini devre elemanlarına iletmektir.

Anahtar: Devreyi açıp kapatarak elektrik enerjisinin iletilmesini veya
kesilmesini sağlayan devre elemanıdır. Anahtarı kapattığımızda dev-
rede elektrik akışı olur ve ampul ışık verir. Anahtar açık iken devrede
elektrik akışı olmaz ve ampul ışık vermez. Devrede anahtar yoksa
ampul pilin enerjisi bitene kadar sürekli ışık verir. Elektronik cihazlar-
daki açma kapa düğmeleri birer devre anahtarıdır.

Aşağıda verilen şemadaki basit bir elektrik devresini kurmak için yapılması gereken işlemler
şunlardır:
1. Bağlantı kablolarının soyulmuş uçlarından birini pilin "+" kutbuna, diğerini ise pilin "-" kutbuna
bantlayalım.

2. Pilin "+" kutbundan çıkan bağlantı kablosunun diğer açık ucunu ampulün alt tarafındaki metal
kısma değdirelim.

3. Bir parça, uç kısımları soyulmuş bağlantı kablosu alalım.
Kablonun bir ucunu ampulün yan tarafındaki metale değdire-
lim. Diğer ucunu ise anahtarın çıkışlarından birine tutturalım.

4. Pilin "-" ucundan çıkan bağlantı kablosunu ise anahtarın
boşta kalan çıkışına tutturalım.
Anahtarı şemadaki gibi kapatınca pil devreye elektrik enerjisi
sağlayacak ve ampul ışık verecektir. Bu devrede pilin kutup-
larını yer değiştirmemiz ampulün ışık vermesini engellemez.

116 117