Page 206 - 8. sinif Turkce
P. 206
8 SINIF 3. BÖLÜM ANLATIM BOZUKLUKLARI Test - 9 4639
1. Birden çok yüklemli cümlelerde öznenin bütün yüklemlerle uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde özne eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu ortaya çıkar.
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Kitaptaki yanlışlıklar düzeltilecek ve vakit kaybetmeden yeniden basılacak.
B) Evimi çok seviyorum, bir an olsun ayrı kalamıyorum.
C) İnsanlar sıkıntılı anlarında kitaplara sarılmıyor, bu nedenle çok az okuyorlar.
D) Sözleriyle bizi motive ediyor, yol gösteriyordu.
2. Birden çok yüklemli ve bağlaçlı cümlelerde farklı yüklemlere bağlanması gereken ögelerin aynı yükleme bağlan-
ması, yüklem eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğuna sebep olur. Örneğin “Fabrikaya geldiğimizde ben
işe, o ise yemekhaneye gitti.” cümlesinde yüklem eksikliği söz konusudur. Cümle, “Fabrikaya geldiğimizde ben işe
gittim, o ise yemekhaneye gitti.” şeklinde düzeltilmelidir.
Bu açıklamaya göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bo-
zukluğu vardır?
A) Evimiz oldukça küçüktü ama bahçesi oldukça genişti.
B) Ben zaman kaybetmeden bağa, annemler ise evde kaldılar.
C) İyi biri olduğu konusunda emin olduğum için dün de bugün de kuşkuya düşmedim.
D) Su kabarıyor kabarıyor ve deniz coşkun bir aslan gibi kükrüyordu.
3. Bir cümlede; öznenin, tekil veya çoğul olmasına göre yüklemin de tekil ya da çoğul olma durumu değişir. Bu durum
belirli kurallara bağlanmıştır. Bu kurallara uyulmadığında özne-yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanan anlatım
bozukluğu ortaya çıkar. Bu kuralları şöyle sıralayabiliriz:
• Öznenin tekil olduğu cümlelerde, yüklem de tekil olur.
• Öznenin insandan oluştuğu ve çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil ya da çoğul olabilir.
• Öznenin insan dışında bir varlıktan oluştuğu ve çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil olur.
• Öznenin çoğul eki almadığı ama anlamca çoğul olduğu cümlelerde, yüklem tekil olur.
Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanan bir anlatım bo-
zukluğu vardır?
A) Annem, sabahtan akşama kadar temizlik yapıyor.
B) İnsanlar, beni bir türlü anlamadılar.
C) Ağaçlar, çiçek açmaya başladı.
D) Herkes, senin eve gelmeni bekliyorlar.
Türkçeninürkçenin Maksimumu Türkçenin 205 Maksimumu
Maksimumu
T
