Page 178 - 8 fen kapak_on_yuz-birleştirildi

FEN BİLİMLERİ

GENEL DENEME-5 DENEME-23

Soru Sayısı : 20 Soru Adı ve Soyadı : ..........................................................................
Sınav Süresi : 40 Dakika Sınıfı : ..........................................................................

3184
1. Her canlının, gen dizilişlerinin oluşturduğu kendine özgü bir kalıtsal yapısı vardır. Canlı yaşamına ait bütün bilgiler, genler şeklinde
dizilerek DNA yapısında yer almaktadır. Biyoteknolojik yöntemlerle, kendi türü dışındaki bir türden gen aktarılarak belirli özellikleri
değiştirilen bitki, hayvan ya da mikroorganizmalara, “genetiği değiştirilmiş organizma” (GDO) adı verilmektedir. GDO’lu ürünlerin
yüzde 99’unu soya, mısır ve pamuk oluşturmaktadır. Bunların yanı sıra patates, domates, pirinç, buğday, bal kabağı, ayçiçeği, yer
fıstığı, bazı balık türleri ve papaya da GDO’lu olarak üretilmektedir. Muz, ahududu, çilek, kiraz, ananas, biber, kavun ve karpuz-
da ise çalışmalar devam etmektedir. GDO’lar öldürücü alerjilere neden olabilir. GDO’lu yemler, hayvanlarda antibiyotik direncini
artırarak antibiyotiklerin etkisini azaltır. GDO ekim tarlalarında kullanılan yabani ot ilaçları, memeliler için toksik etki ve insanlarda
hormonal dengeyi bozma riski taşır. Bu çeşit zararlara neden olan GDO’lu ürünleri tespit etmek için cep boyutunda bir biyosensör
geliştirildi. Sabancı Üniversitesinden yapılan yazılı açıklamaya göre, GDO’lu ürünlerin ev, üretim alanları ve tarlalarda tespit edil-
mesini sağlayan cep boyutundaki biyosensör gelecek vadetmektedir. Laboratuvar ortamında en az 160 dakika süren DNA tanısı
30 dakikada sonuçlandırılmaktadır. Açıklamada biyosensör için patent başvurusu yapıldığı, ürünün prototipinin uluslararası üretim
normlarında son hâline getirilerek en kısa sürede satışa sunulmasının hedeflendiği de vurgulandı.

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisine ulaşılamaz?
A) GDO’lu ürünler DNA’larında belirli özelliği değiştirilmiş ürünlerdir.
B) Biyosensörler sayesinde besin kontrolü ile alerjik hastalıkların önüne geçilebilir.
C) Biyosensörler GDO’lu ürünün içindeki değiştirilmiş genin hangi canlıdan transfer edildiğini tespit edecektir.
D) Üretilen biyosensör sayesinde GDO’lu ürünler daha hızlı tespit edilecek, insanların bu ürünlerden kaçınması sağlanacaktır.

2. Sıcaklığın yükselmesi ile hava moleküllerinin hareketi artar. Artan hareketle moleküller birbirinden uzaklaşır. Bu nedenle hava
basıncı azalır. Hava basıncının düşük olduğu bu alana alçak basınç alanı denir. Sıcaklığın düşmesi hâlinde ise bu durumun tersi
gerçekleşir. Hava basıncının yüksek olduğu alana ise yüksek basınç alanı denir. Yüksek basınç alanından alçak basınç alanına
doğru oluşan hava hareketi ile rüzgâr oluşur.
Öğrenciler rüzgâr oluşumu için aşağıdaki deneyleri yapıyorlar. Öğrenciler yaptıkları deneylerde ortam sıcaklığını değiştiren araçlar
kullanmaktadır. Bu araçların sıcaklıkları ayarlanıp arasına kâğıttan yapılan rüzgârgülü konuluyor. Araçların birbirini etkilemediği
deneylerde rüzgârgülündeki hareket durumu gözlemleniyor.

1 2 1 2 1 2
Araç Araç Araç Araç Araç Araç

–10°C –10°C –10°C –20°C 10°C 30°C
Deney 1 Deney 2 Deney 3

Deneylerde kullanılan araçlar hava üflemeyip sadece havanın sıcaklığını ayarlamaktadır. Rüzgârgülü araçların ortasında bulunur.
Öğrencilerin yaptıkları deneyler için,
I. Deney 1’de rüzgâr oluşumu gerçekleşmez iken, Deney 2 ve Deney 3’te rüzgâr oluşumu gözlemlenir.
II. Deney 2 ve deney 3’te rüzgârgülü 2 yönünde hareket eder.
III. Her üç deneyde de alçak basınç ve yüksek basınç alanları gözlemlenir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

1