Page 3 - ATA YAYINCILIK Aile Katılımı

Aile, çocuğun ilk sosyal deneyimlerini edindiği yerdir. Kişilik
gelişiminde ailenin çok önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Ço-
cuğun aile ortamında olumlu kişilik özellikleri geliştirmesi, iyi bir
eğitim alması ve bütüncül olarak gelişimi için ailenin çocuğa karşı
sergilediği tutumlar çok önemlidir. Çocuğun tutarlı davranışlar göster-
mesi, kendi kendine yeten bir birey olması, özerk davranması, sağlıklı sosyal
ilişkiler kurabilmesi için anne ve babasıyla sağlıklı ilişkiler kurması gerekmekte-
dir. Anne ve baba tutumları genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
1. Otoriter Tutum: Bu tutumu benimseyen anne ve babalar, aşırı kontrollüdür ve
çocuklarıyla etkileşimlerinde daha az sıcak ilişkiler kurarlar. Çocuğun gelişim düzeyini ve
isteklerini dikkate almadan ondan kendilerinin uygun gördüğü gibi davranmalarını ister-
ler. Ailenin istediği davranışlar yerine getirilmediğinde çocuk cezalandırılır. Bu ailelerde
yetişen bireylerde tedirginlik, stres, mutsuzluk, kararsızlık ve öz güven eksikliği görüle-
bilir.
2. İlgisiz Tutum: İlgisiz anne ve babalar çocuğun isteklerine karşı herhangi bir
sınırlama getirmezler ve onun istek ve gereksinimlerine karşı kayıtsız davranırlar. Sev-
gisiz ortamda büyüyen çocuk, dikkat çekmeye ve çevreye varlığını ispatlamaya çalışır. Bu
tutuma sahip ailelerin çocukları; saldırgan, iletişim sorunları yaşayan ve öz güveni düşük
bireyler olabilirler.
3. Aşırı İzin Verici Tutum: Ailelerin çocuklarına karşı hoşgörülü davranmaları, ço-
cukların kendine güvenen, yaratıcı ve sosyal bir birey olarak yetişmesinde destekleyici
olmasına rağmen aşırı derecede hoşgörü çocukta olumsuz davranışlara yol açabilir. Çocu-
ğa herhangi bir sınır konulmaz ve sınırsız özgür olabilecekleri bir ortam yaratılır. Çocuk,
ailede söz sahibi kişi konumundadır. Aşırı izin verici tutuma sahip ailelerde yetişen ço-
cuklar doğruyu yanlışı ayırt etmede sorun yaşayan bireyler olabilirler.
4. Tutarsız Tutum: Anne ve babalar için çocuklarına tutarlı davranmak bazen güç
olabilir. Bu tutuma sahip aileler, aşırı hoşgörülü davranış ile otoriter tutum arasında gidip
gelirler. Tutarsız tutumu benimseyen ailelerde aynı çocuk için ebeveynlerden birinin doğ-
ru bulduğu davranışı diğeri yanlış olarak değerlendirmektedir. Bu tutuma sahip ailelerde
yetişen çocuklar, karar vermekte zorlanan, diğer insanlara güven duyamayan, dengesiz,
tutarsız, aşırı isyankâr ya da boyun eğici bireyler olarak yetişebilirler.
5. Aşırı Koruyucu Tutum: Koruyucu tutuma sahip aileler, çocuklarını aşırı derecede
korur ve kontrol ederler. Çocukların yapabileceği pek çok şey, anne ve baba tarafından
yapılır ve böylece çocukların kendi deneyimleri yoluyla öğrenmeleri engellenir. Koruyucu
tutum altında yetişen çocuklar kendisini savunamayan, karar verme becerileri gelişmemiş
ve kendi işini yapamayan kişiliğe sahip olabilirler.
6. Mükemmeliyetçi Tutum: Çocuklarından beklentileri yüksektir ve çocuklarının
hata yapmalarını kabullenemezler. Mükemmeliyetçi anne ve babaların çocukları kendile-
rini çoğu zaman beceriksiz hissederler. Ailesinin beklentilerini bir türlü karşılayamayan
çocuk kendinin değersiz ve başarısız olduğunu düşünür.
7. Demokratik Tutum: Anne ve baba tutumları arasında en sağlıklı olan bu tutumda
çocuklara hoşgörülü, güven verici ve destekleyici yaklaşım benimsenir. Bu tutuma sahip
anne ve babalar, çocuklarına sıcak davranır ve koşulsuz saygı ve sevgi gösterirler. Bu
tutuma sahip ailede yetişen çocuklar; kendine güvenen, uyumlu, yaratıcı, bağımsız, sorum-
luluk sahibi, insanlara güvenebilen ve sevilen bireyler olarak yetişirler.

0-36 Ay Çocuklar İçin Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Reh-
beri’nden (EBADER) kısaltılarak alınmıştır.