Page 175 - PARAGRAF MAX 4

4 4. BÖLÜM: GÖRSEL OKUMA TEST: 5
SÖZEL MANTIK

2 Akşam olmuş, uyuma saati gelmişti. Ancak yeni açılan müzik atölyesindeki enst­
İLHAM KAYNAĞI EL-BİRUNİ
BİRÇOK BİLİM İNSANININ
BİRÇOK BİLİM İNSANININ
İLHAM KAYNAĞI EL-BİRUNİ
rümanlar, bir türlü uykuya dalamıyordu. Çünkü hepsi yeniydi ve sesleri çok gü-
973 yılında Harezm şehrinde doğmuştur.
zeldi. Ertesi sabah hangi öğrencinin geleceği, hangi enstrümanı çalmak isteyeceği
büyük bir merak konusuydu. Hepsi en çok ilgi gören olmak istiyordu, böylece
Batı dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer.
B herkesin uykusu kaçmış oldu.
Uzun saplı, geniş kasalı, telli olan başladı anlatmaya. “Ben Türklerin ta Orta
Bilimsel çalışmalara 17 yaşında başlamıştır.
Asya’dan beri çaldıkları bir çalgıyım. O zaman adıma ‘kopuz’ derlerdi. Günümüzde

Galileo’dan tam 600 yıl önce
kullanılan ‘bağlamaya’ benzer bir yapım var. Orta Anadolu’da çok bilinirim. Dut
Dünya’nın döndüğünü savunmuştur.
ağacından yapılırım. Mızrap denilen bir aygıt ile ruhu dinlendiren türküler çalarım.”
diye övündü.
Gök bilimi, tıp, matematik, doğa bilimleri, astronomi, uzun bir yapım, üç tane
Bir diğeri hemen atıldı. “Ben de ağaçtan yapılırım. İnce EL-BİRUNİ
(973-1050)
coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır.
de telim vardır. Bir yay ile çalınırım. Karadeniz’in vazgeçilmez çalgısıyım. Öyle bir
coştururum ki onları yerlerinde duramaz, zıp zıp zıplarlar, dedi. Horon denince
Tıp alanında birçok eser veren Biruni,
ben akla gelirim.”
3 bin bitkinin hangi hastalığın tedavisinde kullanabileceğini yazmıştır.
Diğerleri durur mu? Uzun saplı ve telli olan bir diğeri etrafa küçümser gözlerle
bakıp başladı konuşmaya. “Genellikle altı tane telim olur, pena ya da parmaklar-
Yerkürenin şeklinin tespiti ve yeryüzü ölçümleri
la çalınırım. Çocuklar en çok beni sever. Ayrıca ben Batılı bir çalgıyım.” dedi. Son
ile ilgilenen “jeodezi” bilimin kurucusudur.
cümlesine ise konuşan diğer çalgılar göz devirerek baktı. Anlaşılan bu hiç hoşla-
rına gitmemişti. Yerli olmak en güzeliydi çünkü.
Güneş’in hareketlerini gözlemleyerek
Bir diğeri hemen atıldı, “Ne var ki ben de Batı kökenliyim ve çocuklar beni çalmak
mevsimlerin başlangıç zamanlarını belirlemiştir.
için can atarlar. Fakat oldukça sabır isterim. Tuşlarıma dokunduklarında harika
ezgiler çıkarırım. Herkes sesime bayılır. En güzel besteler benimle yapılır.” diye
Newton’dan tam yedi asır önce yer
övündü. Fakat bu biraz daha ağır başlı gibiydi. İşte bu dörtlü, kendilerini bıkmadan
çekiminden söz etmiştir.
anlattı da anlattı. Uyuduklarında ise neredeyse sabah olacaktı.
Metinde kendilerini tanıtan kahramanlar, aşağıda görseli verilen enstrümanlar-
Karaların kuzeye doğru kayma
dan hangisi ile eşleştirilemez?
fikrini 900 yıl önce dile getirmiştir.
A ) B )

Colomb’dan tam 500 yıl önce
“Amerika” kıtasından bahsetmiştir.

C ) D )

PARAGRAF MAX 4 174