Page 212 - YEP 8 FEN BİL. SORU BANKASI

ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME

3. Ayhan, fen bilimleri dersinde hazırladığı ödevi aşağıdaki gibi sunuyor.
1929 yılında Amerikalı fizikçi Van de Graaff tarafından icat edillen üreteç Şekil-1’de görülmektedir. Bu üreteç içi
boş metal küre, motor sayesinde dönen iki yalıtkan silindir, bant ve elektrik yüklerini aktaran metal iletken fırçalar-
dan oluşmaktadır. Alttaki fırça hangi cins yükle yüklü ise kürenin dış yüzeyi de aynı cins yükle yüklenir. Kürenin iç
yüzeyi boş olduğundan kürenin iç kısmındaki yükler de dış yüzeye taşınır. Bant yüzeyi sürekli nötr hale gelerek
kürenin yük miktarının sürekli artmasını sağlar. Yük miktarı çok yüksek düzeye geldiğinde havayı iyonlaştırarak
çevresindeki iletken cisimler arasında kıvılcımlar oluşturabilir (Şekil-2). Van de Graff jeneratörünün küresine doku-
nulursa, saçlar pozitif yükle yüklenir ve saç telleri birbirini iterek diken diken olur (Şekil-3).

İletken Yükü banttan
küre küreye aktaran
fırça

Hareketl bant

Hareketl Bantı hareket
banta yük ett ren elektr k
aktaran fırça motoru
Şek l-1 Şek l-2 Şek l-3

Ayhan’ın sunumunu dinleyen bazı arkadaşlarının yaptığı yorumlar aşağıdaki gibidir.
Gül : Üreteçte kürenin boş olması sayesinde tüm yükler kürenin dışında toplanmıştır.
Ömer : Jeneratöre dokunulduğunda aynı cins yükler birbirini ittiğinden dokunan kişinin saçları diken diken olmuştur.
Enes : Jeneratördeki yalıtkan silindirlerde negatif yüklerin hareketi ile elektriklenme sağlanmıştır.
Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur?

A) Yalnız Gül B) Gül ve Ömer C) Ömer ve Enes D) Gül, Ömer ve Enes

4. Üzerlerinde yük dengesizliği bulunan özdeş K, L ve M kürelerinden K ile M yalıtkan iplerle tavana L ise yalıtkan bir
çubukla zemine yerleştiriliyor. Cisimler yerleştirildikten sonra serbest bırakıldıklarında aşağıdaki gibi konumlanıyor.

K L M

Buna göre bu olayla ilgili;

I. K cismi pozitif yüklü ise L ve M cisimleri negatif yüklü olabilir.
II. L cismi K cismine çekme, M cismine itme kuvveti uygulamıştır.
III. K, L ve M cisimleri birbirlerine dokundurulup ayrılırsa son durumda tümü nötr olabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I. B) I ve II. C) II ve III. D) I, II ve III.

212