Page 109 - EKSPERT 7. SINIF TÜRKÇE SORU BANKASI

TEST
ANLAM (ZAMAN) KAYMASI 05

1. Anlam kayması, bir eylem kipinin kendi anlamı dışında, başka bir kip yerine kullanılmasıdır.”Yarın okullar açılıyor.” cümle-
sinde fiil şimdiki zaman kipiyle çekimlenmiştir ama cümlede eylemin “yarın” yani gelecek bir zamanda yapılacağı anlamı
vardır. Bu nedenle bu cümlede anlam kayması olmuştur.

Buna göre,

(I) Dünya’nın yüzeyi kuraklık dönemlerinde yukarı ve aşağı hareket
eder. (II) Yüzeyde ya da yüzeyin altında su bulunduğunda su kütlesi
zeminini aşağı doğru iter ancak su miktarı çok azaldığında yüzey
tekrar yukarı çıkmaya başlar. (III) Uydular bu küçük değişiklikleri takip
ederek kuraklığın ilerlemesini ve gerilemesini belirliyor. (IV) Ayrıca
toprak nemi de ölçülerek küresel toprak nem haritası çıkarılabilir. (V)
Buzul kalınlık ölçümü yapan uyduların yörüngeleri sürekli kutuplar
çevresinde dolanacak biçimde ayarlanıyor, böylece kutupların üzerin-
den her geçişlerinde yer değişikliğini algılayabiliyor.

numaralanmış cümlelerin hangilerinde anlam kayması olmuştur?

A) I ve III B) II ve IV C) III ve V D) IV ve V

2.

Küresel Konum Belirleme Sistemi (GPS) uyduları, doğru konum bilgisi
için kullanılır. Gideceğimiz yere hızlı ve doğru bir şekilde ulaşmamızı
sağlar. Ayrıca otonom yani kendi kendine giden araçlar gitgide yay-
gınlaştığı için konum belirleme sistemlerinin hassasiyeti ve güvenirliği
önem kazanıyor. Otonom araçlar, yoldaki diğer taşıt ve nesnelere göre
konumlarını belirlemek için bu bilgilere daha çok gereksinim duyuyor.

Bu metinde kullanılan fiillerle ilgili,
I. Hem iş hem de durum fiillerine yer verilmiştir.
II. Bütün kip ekleri kendi anlamına uygun kullanılmıştır.

III. Anlam kayması olan cümle bulunmaktadır.
IV. Bütün fiiller haber kipleriyle çekimlenmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV

3. Fiilin bir kipe göre çekimlenip anlam olarak başka bir kipi kastetmesine fiilde anlam kayması denir. Örneğin “Okullar, her
haziran ayında tatile giriyor.” cümlesinde fiil (giriyor), şimdiki zamanla çekimlenmiştir. Ancak fiilin her haziranda yapıldığı
belirtilerek geniş zaman kastedilmiştir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlam kayması vardır?

A) Kusurlarla uğraştığı için, güzellikleri göremeyenler çok fazladır.

B) Güzel şeyler görmek isteyen önce kendindeki güzellikleri ortaya çıkarmalıdır.
C) Kusurlara takılıp kalanlar, hayatın kıskacında boğulur gibi oluyor.
D) Hatalar göz önüne çabuk gelir, güzelliklere ulaşmak için çaba harcamak gerekir.

109